Yalancı Otizm

Yalancı otizm, gerçek otizm spektrum bozukluğu değil, otizm benzeri davranışları ifade eder.

Birçok ebeveyn, çocuklarında otizm benzeri davranışlar fark ettiğinde endişelenir; örneğin Yalancı otizmi olan çocuklar, zayıf göz teması, gecikmiş konuşma, sosyal geri çekilme veya tekrarlayan davranışlar gibi semptomlar gösterebilir.

Ancak, bu semptomlar genellikle duygusal ihmal, dil gecikmeleri, duyusal sorunlar veya travma gibi faktörlerden kaynaklanır.

Gerçek otizmin aksine, yalancı otizm genellikle geçicidir ve uygun destek ve tedavi ile önemli ölçüde iyileşebilir. Doğru müdahaleyi sağlamak için doğru tanı esastır.

Bu yazımızda otizmin ne olduğunu, yaygın nedenlerini, semptomlarını ve erken teşhisin ve doğru desteğin çocuğunuzun gelişiminde nasıl büyük bir fark yaratabileceğini anlatmaya çalışacağız.

Yalancı Otizm Belirtileri Nelerdir?

Yalancı otizm belirtileri genellikle gerçek otizm belirtilerini taklit eder ancak genellikle farklı nedenleri vardır:

1. Zayıf veya sınırlı göz teması

Çocuk göz temasından kaçınır veya nadiren korur.

2. Geç konuşma veya dil zorlukları

Geç konuşma, sınırlı kelime bilgisi veya sözlü iletişim eksikliği.

3. Çekingenlik

Çocuk başkalarıyla etkileşime girmeye veya oynamaya ilgisiz görünebilir.

4. Tekrarlayan davranışlar

El çırpma, sallanma veya diğer tekrarlayan hareketler.

5. Duygusal ifade eksikliği

Başkalarının duygularına kayıtsız görünür veya sınırlı yüz ifadeleri gösterir.

6. İlgisizlik

Çocuk çevresine karşı ilgisiz veya tepkisiz görünebilir.

7. Değişikliklerle ilgili zorluk

Rutinler değiştiğinde sıkıntı veya kafa karışıklığı gösterir.

Yalancı Otizme Neden Olan Durumlar

Birkaç durum yalancı otizme neden olabilir ve otizme benzer davranışlara yol açabilir ancak farklı nedenlere dayanır.

En yaygın olanları:

• Dil ve Konuşma Gecikmeleri: İfade edici dil gecikmeleri olan çocuklar iletişim kurmakta zorluk çekebilir ve bu da otizmi işaret eden çekingenlik ve hayal kırıklığına yol açabilir.
• İşitme Kaybı: İşitme bozuklukları, otizm semptomlarına benzeyebilen sınırlı tepki verme, zayıf göz teması ve gecikmiş konuşma gelişimi ile sonuçlanabilir.
• Duygusal İhmal: Duygusal sıcaklık, ilgi veya uyarımın eksik olduğu ortamlarda büyüyen çocuklar, otizme benzer çekingenlik ve kısıtlı davranışlar geliştirebilir.
• Psikolojik Travma: Travmaya maruz kalma (örneğin, istismar, kayıp veya istikrarsızlık) bir çocuğun çekingenliğine, iletişimden kaçınmasına ve tekrarlayan davranışlar sergilemesine neden olabilir.
• Duyusal İşleme Bozukluğu: SPD’li çocuklar, otizmde görülen duyusal semptomlarla örtüşebilen seslere, dokulara veya ışıklara karşı aşırı duyarlılık veya düşük duyarlılık gösterebilir.
• Zihinsel Engellilik: Bilişsel gecikmeler, otizme benzeyen iletişim zorluklarına, tekrarlayan eylemlere ve sosyal etkileşimde zorluklara yol açabilir.
• Nörolojik veya Genetik Bozukluklar: Epilepsi, metabolik bozukluklar veya genetik sendromlar gibi bazı durumlar, otizm için tam kriterleri karşılamadan otizm benzeri özellikler gösterebilir.

Bazı çocuklar otizme benzeyen ancak otizmin kendisinden kaynaklanmayan belirtiler gösterir. Buna sözde otizm denir.

Genellikle çocuklar konuşma gecikmeleri, işitme kaybı, duygusal ihmal veya travma gibi şeylerle karşılaştıklarında ortaya çıkar. Örneğin, bir çocuk iyi duyamıyorsa, tıpkı otizmli bir çocuk gibi çağrıldığında yanıt vermeyebilir.

Ya da yeterince ilgi görmeyen bir çocuk sosyal olarak geri çekilebilir. İyi haber şu ki, doğru yardımla bu semptomlar genellikle çok iyileşir.

Yalancı Otizm ile Gerçek Otizm Arasındaki Farklar?

Yalancı Otizm Nasıl Anlaşılır?

Yalancı otizm kavramı hala tartışılıyor ve bir nebze de olsa tartışmalı, ancak bazı klinik ve araştırma bağlamlarında otizme benzeyen ancak farklı nedenlerden kaynaklanan davranışları tanımlamak için kullanılıyor.

Önemli olan, onu gerçek otizm spektrum bozukluğundan ayırmak.

Yalancı otizmi ayırt etmek için genel bir tanı süreci şöyledir:

1. Adım: Kapsamlı Gelişimsel Geçmiş

Şunlar hakkında bilgi toplayın:

• Doğum öncesi ve doğum sonrası olaylar (örneğin, doğum travması, enfeksiyonlar)
• Erken sosyal, dil ve motor gelişimi
• Belirtilerin başlangıcı (Belirtiler bir travma, yoksunluk veya tıbbi olaydan sonra aniden mi başladı?)
• Yalancı otizmde anahtar: belirtiler erken bebeklikten itibaren mevcut olmak yerine belirli bir olaydan sonra ortaya çıkabilir.

Adım 2: Klinik Gözlem

Aşağıdakiler gibi standart gözlem araçlarını kullanın:

• ADOS-2 (Otizm Tanı Gözlem Programı)
• CARS (Çocukluk Otizmi Derecelendirme Ölçeği)

Şunları arayın:

Sosyal iletişim eksiklikleri

Kısıtlı, tekrarlayan davranışlar

Sahte otizmde, bu semptomlar ASD’yi taklit edebilir ancak genellikle otizme özgü tutarlılık, şiddet veya gelişimsel yörüngeden yoksundur.

Adım 3: Ayırıcı Tanı

Otizm benzeri semptomlar gösterebilen diğer durumları eleyin:

• Duyusal yoksunluk (örn. kurumsallaşma, ağır ihmal)
• Otizmsiz zihinsel engellilik
• Reaktif bağlanma bozukluğu
• Ağır anksiyete
• Nörolojik yaralanmalar (örn. ensefalit sonrası, beyin hasarı)
• Genetik sendromlar (örn. Fragile X, Rett Sendromu)

Adım 4: Bilişsel ve Uyarlanabilir Testler

IQ testi yapın (WISC, WPPSI, vb.)

Uyarlanabilir işleyişi değerlendirin (Vineland Uyarlanabilir Davranış Ölçekleri)

Sahte otizm vakaları, otistik akranlarına kıyasla düzensiz veya beklenmedik şekilde daha yüksek uyarlanabilir beceriler gösterebilir.

Adım 5: Tıbbi ve Nörolojik Çalışma

EEG (nöbet şüphesi varsa)

Beyin MRI (organik beyin hasarı mümkünse)

Genetik test (endike ise)

Adım 6: Uzunlamasına Takip

Sahte otizm, neden tedavi edildiğinde genellikle iyileşme gösterir (örn. yoksunluktan sonra zenginleştirilmiş ortam, travma terapisi).

Gerçek ASD, müdahale ile düzelebilmesine rağmen, yaşam boyu olma eğilimindedir.

Notlar:

Bazı araştırmacılar, bunu diğer koşullara ikincil otizm benzeri davranışlar olarak çerçevelemenin daha iyi olduğuna inanmaktadır.

Doğru tanı için her zaman çok disiplinli bir ekibi (psikolog, nörolog, konuşma terapisti, psikiyatrist) dahil edin.

Yalancı Otizmde Tedavi Süreci

Yalancı otizm tedavisinde temel amaç, otizm benzeri belirtilere yol açan asıl problemi bulmak ve çözmektir.

1. Altta Yatan Nedeni Bulmak ve Tedavi Etmek

İlk adım, otizm benzeri davranışların nedenini bulmaktır. Yalancı otizm genellikle aşağıdaki nedenlerle ortaya çıkabilir:

• Aşırı ihmal veya duygusal yoksunluk
• Çevresel yoksunluk (uyaran eksikliği)
• Travma
• Beyin hasarı
• Epilepsi gibi nörolojik hastalıklar
• Genetik sendromlar

Eğer bu tür bir neden tespit edilirse, tedavi buna göre yapılır. Örneğin, ihmal varsa çocuğun güvenli ve destekleyici bir ortama alınması gerekir.

Nörolojik bir hastalık varsa, gerekli tıbbi tedaviler uygulanır. Travma varsa psikolojik destek sağlanır.

2. Gelişimsel Destek

Çocuğun sosyal, dil ve motor gelişimini destekleyecek yoğun bir çalışma yapılmalıdır. Bu süreçte:

• Düzenli ve yapılandırılmış bir günlük rutin oluşturulur.
• Oyun terapileriyle sosyal ve iletişim becerileri geliştirilir.
• Aile, çocuğa nasıl daha etkili iletişim ve sosyal etkileşim sunabileceğini öğrenir.

3. Dil ve Konuşma Terapisi

Yalancı otizmli çocuklarda sıkça dil gecikmeleri görülür. Bu nedenle:

• Konuşma ve dil gelişimini destekleyici çalışmalar yapılır.
• Jest, mimik, göz teması gibi sosyal iletişim öğeleri güçlendirilir.
• İletişim kurma isteğini ve becerisini artırmaya yönelik etkinlikler yapılır.

4. Ergoterapi (Duyu Bütünleme ve Motor Beceriler)

Eğer çocukta duyusal hassasiyetler veya motor beceri gerilikleri varsa:

• Ergoterapi ile duyusal sistem desteklenir.
• Günlük yaşam becerilerini geliştirme çalışmaları yapılır.
• İnce ve kaba motor gelişimi desteklenir.

5. Psikolojik Destek

Eğer çocuğun yaşadığı durumun temelinde travma, kaygı veya bağlanma problemleri varsa:

• Travmaya yönelik psikoterapi uygulanır (örneğin, travma odaklı bilişsel davranışçı terapi).
• Oyun terapisi gibi çocukla uygun terapötik yaklaşımlar seçilir.
• Aile içi ilişkilere yönelik çalışmalar yapılır.

6. Aile Eğitimi ve Destek

Aileler sürecin önemli bir parçasıdır. Bu yüzden:

• Aileye yalancı otizmin ne olduğu ve nasıl yaklaşmaları gerektiği anlatılır.
• Ev ortamında çocuğun gelişimini nasıl destekleyecekleri öğretilir.
• Aileye duygusal ve sosyal destek sağlanır.